Rederijkerskamer Vooruitgang viert 150-jarig bestaan met spectaculaire toneelvoorstelling
Nieuwolda – In de tweede helft van de 19e eeuw waren Rederijkerskamers ontzettend populair, vooral in de westelijke provincies én in Groningen. Van stad tot de kleinste dorpen: op een gegeven moment waren er bijna 1.300 ‘kamers’ in Nederland. In de provincie Groningen was rond 1880 maar liefst 7,5% van de volwassen mannelijke bevolking lid van een Rederijkerskamer.
Rederijkerskamer Vooruitgang werd in Woldendorp opgericht in 1874 en speelt nog altijd elk jaar een toneelvoorstelling, tegenwoordig in het dorpshuis in Nieuwolda.
De Rederijkers hielden zich van oudsher bezig met de beoefening van de voordrachtskunst, oftewel: welsprekendheid. Die oefenden ze met gedichten, prozastukken en toneelwerken. Voor zichzelf, maar ook voor publiek.
Ook deden ze mee aan competities – concoursen – waar ze elkaar beoordeelden, maar daarbij bleef de doelstelling van het genootschap, ‘ontplooiing in vriendschappelijk verkeer’, overeind. In Groningen werden de Rederijkerskamers wellicht zo populair omdat boeren en notabelen er hun welsprekendheid in het Nederlands konden oefenen. Handig voor als je eens buiten de provincie kwam. Tot ver in de 20e eeuw was het ongebruikelijk om in dialect te spelen.
Tegenwoordig zijn er nog maar weinig Rederijkerskamers overgebleven, maar Rederijkerskamer Vooruitgang is nog springlevend. Elk jaar zijn er toneelvoorstellingen in het dorpshuis. Vaak is dat een klucht met zowel Nederlandstalige als Groningse rollen. Het 150-jarig bestaan wordt in Nieuwolda dan ook uitgebreid gevierd.
15 maart: De film
Vier jongeren maakten een film gemaakt over de rijke historie van de toneelvereniging: Gido Groenendal, Isis Fledderman, Nick Knottnerus en Peer Otten onder begeleiding van Tom Kellendonk.
Ze interviewden erelid Carola Kugel die vertelt over de concoursen van vroeger en ereleden Jur Roelofs en Jan Kugel halen samen herinneringen op uit de afgelopen 50 jaar waarin ze dikwijls prijzen wonnen op de concoursen. Regisseur Tim van der Molen vertelt hoe bijzonder het was om in 2023 beide toneelverenigingen uit Nieuwolda (Rederijkerskamer Vooruitgang en Toneelvereniging TOG) samen op één podium het toneelstuk ‘Soort bie Soort’ te laten spelen.
Socioloog Otto Knottnerus vertelt over de historie van de Rederijkerskamers en het verenigingsleven in Groningen. Voorzitter Sabine Kokee blikt vooruit op de toekomst en drie generaties van de familie ten Kate vertellen over de rol van het toneel in hun familie, waarbij de dames al 5 generaties lang, sinds 1900, op het podium staan.
‘De Film’ gaat in première op vrijdag 15 maart in Dorpshuis ’t Trefpunt. Wees van harte welkom om te komen kijken! De ontvangst is om 19:30 uur en om 20:00 bekijken we de film die ca. 25 minuten duurt.
Vanaf 15 maart: De expositie
Op 15 maart opent ook de expositie in Dorpshuis ’t Trefpunt (Nieuwolda) over de rijke historie.
22 & 23 maart: Jubileumvoorstelling ‘Politiezaken’
Voor de jubileumvoorstelling dook ‘Vooruitgang’ in de archiefkist en toverde een toneelboekje tevoorschijn met als titel ‘Politiezaken’. Dit stuk is geschreven door Franz von Schönthan in 1885. Vooruitgang speelde de voorstelling in 1922. In de notulenboeken, die altijd bewaard zijn gebleven, las het bestuur dat de opa van regisseur Anita Leeuwma destijds een van de hoofdrollen vertolkte. Extra leuk dat Vooruitgang dan nu het stuk speelt in de sfeer van de jaren ’20.
Vooruitgang speelt op 22 en 23 maart een eigen(tijdse) feestelijke bewerking van het stuk. Maar liefst 20 spelers wilden wel meedoen. Sommigen hadden al jaren niet gespeeld, anderen doen voor het eerst mee. We bedachten grappen en grollen, schreven extra rollen erbij, we vroegen aan Edzer Ganzeveld om een decor te timmeren en decoratieschilder Johan Fransen schilderde het decor helemaal in de sfeer van 1922.
In ‘Politiezaken’ houden de dochters van de tekenleraar er geheime romances op na en wie heeft nou de gouden broche gestolen van de zus van de behangfabrikant? Dat zijn ingewikkelde politiezaken…
Met 20 spelers op het toneel kijkt het publiek ongetwijfeld zijn ogen uit en valt het van de ene verbazing in de andere. Dus vier het feestje mee en kom kijken!
Kaartverkoop: Dorpshuis ’t Trefpunt.
De voorstelling van zaterdag 23 maart is uitverkocht, maar voor vrijdag 22 maart zijn nog kaarten verkrijgbaar. Aanvang voorstelling: 20 uur.
De voorstelling, film en de expositie zijn mede mogelijk gemaakt door de donateurs, vele lokale sponsors, het De Graaf-Drijversfonds, het Cultuurfonds Groningen en het VSB-fonds.
