Column: Breekbare mensen
Mensen die anderen kunnen vermaken zijn er al eeuwen. Zo had een beetje zichzelf respecterende koning of keizer een Nar ter vermaak van henzelf en de Hofhouding. In onze huidige tijd kregen we te maken met cabaretiers die via de theaters ons even de dagelijkse problemen deden vergeten. Na de intrede van de televisie zagen we grapjassen op tv die ons van de bank deden rollen op zaterdagavond, zoals bijvoorbeeld Andre van Duin.
Onder het genot van een glas gazeuse en een stuk Sneeuwster met het hele gezin voor de buis.
De cabaretier had naast de lach die hij ontlokte ook regelmatig een serieuze ondertoon. Hij of zij hield je dan een spiegel voor van je gedrag, in de hoop dat je er wat van opsteken zou of, misschien nog mooier, dat je er misschien naar ging leven.
Uiteraard met een flinke dosis zelfspot!
Deze lolbroeken hadden er ooit voor gekozen om anderen te vermaken. Maar op een gegeven moment kwam er een ander soort amusement naar voren, amusement waar de gewone burger (on)vrijwillig aan mee ging doen. Zo had je het zeer succesvolle tv-programma ‘Showroom’. Hier werden bijzondere mensen uitgelicht, in de schijnwerpers gezet en heel Nederland smulde ervan. Dat kon toen ook nog omdat er nog niet zoveel tv-zenders waren. Maar het kwam ook omdat het een nieuwe manier van programma’s maken was.
Ziehier de intrede van ‘reality-tv’.
Dit fenomeen kwam uit de koker van onder andere de heren Van der Ende en De Mol. Die laatste is momenteel weer veel in het nieuws vanwege de uitspattingen in zijn BN’ers Stal. Maar dat reality was andere koek. Mensen werden gelokt met veel geld om zichzelf te kijk te zetten op de televisie, zoals bij Big Brother of ‘Over de Rooie’. Dat laatste programma was ranziger dan ranzig en legde de hebzucht van de mens bloot.
Inclusief eventueel nog andere lichaamsdelen.
Maar dat boeide de makers niet want er werd massaal naar gekeken. Grensoverschrijdende televisie waar wij mensen nog niet veel ervaring mee hadden. Men vond het ranzig maar de zucht naar sensatie was geboren en we verloren daarmee al een beetje onze onschuld. Hoe extremer hoe meer kijkers. Goed (of beter gezegd slecht) voorbeeld zijn de ‘kijkers’ files die ontstaan na een ongeluk op de andere rijbanen. Of als er iemand in elkaar geslagen wordt door een groepje idioten dan is het ook ‘fijn’ om daarnaar te kijken.
Uiteraard filmend zodat het weer gedeeld kan worden.
Werden de bijzondere mensen bij Showroom nog enigszins fatsoenlijk benaderd en begeleid, bij de reality programma’s was daar weinig meer van te merken. Soms leek het wel of de deelnemers geselecteerd werden op hoe ‘bijzonder’ ze waren want dat was nóg beter voor de kijkcijfers. Dat zagen de publieke omroepen ook en al gauw zagen we de diarree ook bij hen over de randen van fatsoen heen sijpelen. Neem maar eens een gemiddelde aflevering van de Rijdende Rechter.
Soms te gênant om naar te kijken.
Maar dat was nog niet alles. Het opkomende internet bood de mens ook een podium. Zo maakten we kennis met de ‘Internet-gekkies’. Dit waren filmpjes op YouTube waarin gewone en bijzondere mensen iets zeiden wat heel grappig was. Mijn (puberende) kinderen waren hier groot fan van en zo kreeg ik ze ook onder ogen en ja, het was ook vaak erg grappig. Maar dit waren excessen en de meeste filmpjes waren zó gesneden dat het grappig werd. Die mensen hadden zelfs misschien niet eens in de gaten dat ze eigenlijk voor paal werden gezet. Maar tegenwoordig lijkt het wel of we overladen worden met filmpjes van mensen die alleen maar onzin uitkramen. Het is niet zo dat de hele wereld gek aan het worden is maar soms denk ik wel eens dat we verdacht dicht in de buurt komen. Vooral de laatste jaren zie je dat. De media hebben deze, vaak boze, mensen ook ontdekt en geven ze graag een podium. Niet om de inhoud maar puur omdat het scoort, om dezelfde redenen als hierboven beschreven.
Ik zie alleen maar breekbare mensen.
Mensen die gevoed worden door populisten zowel aan de rechter- als linkerflanken van de politiek. Opgehitst om alles en iedereen om zich heen te wantrouwen en aangespoord om de barricades te beklimmen. En weet je wat ze ervoor terugkrijgen?
Aandacht.
Alleen hebben ze niet in de gaten dat ze de verkeerde aandacht krijgen. Voorheen hadden we nog genoeg instanties die deze mensen konden begeleiden. Instanties die de zo gevraagde aandacht gaven aan deze mensen. Maar sinds de politiek daarop ging bezuinigen is het hek van de dam. Populisten spelen daar handig op in en voeden deze mensen met wantrouwen tegen diezelfde politiek.
Dat zien we met grote regelmaat in de Tweede Kamer voorbijkomen.
Daar vechten 21 partijen om een been en uiteindelijk gaat niemand ermee heen. Met als gevolg dat de ‘gewone’ burger die ‘gewoon’ in het leven staat en de dingen doet zoals we dat ooit afgesproken hebben, hoofdschuddend zich hiervan gaat afkeren. Moe van al die boze mensen die schreeuwen en tieren en zich manifesteren op plekken waar politieke meningen vooral níets te zoeken hebben. Steeds vaker worden acties van anderen of evenementen ter vermaak van het volk gekaapt.
Parasiteren noemen we dat.
Al die politieke partijen en al die meningen is natuurlijk onze eigen schuld. Want we willen allemaal aandacht voor onze meningen. Het begint een klucht te worden die geen nar of cabaretier had kunnen verzinnen. En dat splinteren woekert voort, zowel in Den Haag als in de lokale politiek. Nóg meer meningen. Nóg meer vergaderen.
Nóg meer tijdverlies om de grote problemen op te lossen.
Ik heb humor hoog in het vaandel staan maar ik merk dat het lachen mij steeds vaker vergaat. Gelukkig sta ik met beide benen op de grond en dat houdt mij in evenwicht.
Toch wankel ik wel eens, dan word ik even van mijn stuk gebracht.
Breekbaar zoals een mens kan en mag zijn.
En vertrouwende dat het gezonde verstand die breekbaarheid weer opheft!
