Piek hooikoortsseizoen op komst
Landelijk – Deze week begint de piekperiode van het graspollenseizoen. Ruim 2 miljoen Nederlanders met een graspollenallergie zullen ernstige hooikoortsklachten ondervinden. Door de droogte is een vroege piek mogelijk voorkomen. De droogte zal er echter niet voor zorgen dat de grassenpiek uitblijft. Ook in het droogste jaar tot nu toe, 1976, liep de graspollenconcentratie flink hoog op.
De bloei van de grassen leek dit jaar vroeg op gang te komen door de zeer warme start van het jaar. Eind maart werden de eerste bloeihalmen al boven het maaiveld gezien en sinds half april wordt door het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Elkerliek Ziekenhuis graspollen waargenomen. Het pollen zal bij veel mensen die gevoelig zijn voor graspollen al allergische reacties, zoals jeukogen, niesbuien, snotteren en hoesten veroorzaakt hebben.
Ondanks de vroege grasgroei hebben we geen uitzonderlijk vroege piek van het graspollenseizoen gezien. De bloei van het gras is mogelijk vertraagd door de extreme droogte in april en mei.
Volgens de pollenplanner van Wageningen University zou de piekperiode van het graspollenseizoen de komende dagen alsnog moeten beginnen. De regen van het afgelopen weekend zal de bloei van de grassen bevorderen. De massaal aanwezige bloeihalmen in bermen en grasvelden zullen de komende dagen hun pollen aan de lucht afgeven. Volgens de verwachting van Weeronline valt tot en met begin juni geen regen van betekenis. Hierdoor neemt de hoeveelheid pollen in de lucht toe en dat heeft meer hooikoortsklachten tot gevolg.
De droogte biedt waarschijnlijk geen verlichting
Ook in juni valt naar verwachting minder regen dan normaal. De meeste dagen verlopen droog, warm en zonnig. Hierdoor blijft het nog droger dan in 1976, het droogste jaar tot nu toe. Wanneer het gras oppervlakkig geworteld is, is het erg afhankelijk van recent gevallen regen. Als het enkele weken op rij niet regent verdroogt het snel. Vooral op hoge zandgronden kan bij aanhoudende droogte het gras verdorren.
In de laaggelegen gebieden, zoals de veengebieden in het westen van Nederland en de kleigebieden in Friesland en Groningen, zal het gras zeker langs de waterkant niet zo snel verdrogen. Het waterniveau wordt in veengebieden dusdanig hooggehouden dat gras kan bloeien. In de droge zomer van 2018 bleek ook al dat het gras in Groningen, Friesland en het Groen Hart het minst te lijden had van de droogte.
Biedt de droogte verlichting voor hooikoortspatiënten? Waarschijnlijk niet. Uit het verloop van de pollentellingen in het recorddroge jaar 1976 wordt duidelijk dat ook in extreem droge jaren de graspollenconcentratie hoog kan oplopen (zie blauwe lijn in figuur 1). De piek deed zich toen pas voor op 12 juni omdat de gemiddelde temperatuur in de eerste maanden van 1976 een paar graden lager was dan dit jaar. Het extreem warme voorjaar van 2018 met een zeer natte april resulteerde in een zeer vroege piek op 25 mei.
Het verloop van de dagelijkse graspollenconcentraties in het recorddroge jaar 1976, de droge jaren 2018 en 2019 en het huidige jaar 2020 vanaf mei tot half juni (Bron: LUMC)
Dit jaar verloopt tot nu toe nog droger dan 1976, maar een eventuele verdroging van het gras zal pas op grote schaal zichtbaar worden nadat de piek van de grassen zich heeft voorgedaan. Verder is het nog afwachten of de droogte daadwerkelijk blijft aanhouden. Een week met regen op grote schaal kan voldoende zijn voor het gras om weer te herstellen, terwijl andere droogteproblemen voortduren.
Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University; Letty de Weger, LUMC; Mieke Koenders, Elkerliek Ziekenhuis, Helmond; Jaco van Wezel, Weeronline
