April start met flink neerslagtekort: Droogte speelt weer op
Landelijk – Na een natte winter speelt de droogte inmiddels alweer flink op. Sinds halverwege maart is geen regen van betekenis gevallen. Het neerslagtekort dat wordt bijgehouden vanaf 1 april bedraagt gemiddeld over het land al circa 25 mm. Daarmee hoort 2020 tot nu toe bij de 5% droogste jaren! De komende veertien dagen valt nauwelijks regen en verdampt bij zonnig en warm weer veel vocht. Het verschil tussen neerslag en verdamping loopt hierdoor verder op naar 50 mm.
Doordat de bovenlaag van de grond uitgedroogd is en jonge planten ondiep wortelen moet op veel plaatsen alweer beregend worden. Ook ontstonden afgelopen week al enkele natuurbranden. Vooral ondiep wortelende heide droogt snel uit en wordt daarmee snel vatbaar voor brand.
Diepgewortelde bomen hebben voorlopig geen last van droogte. Door de vele regen die afgelopen winter, en dan vooral in februari, viel zijn de grondwaterstanden op veel plaatsen nog behoorlijk op peil.
Wel dalen de grondwaterstanden de laatste weken erg hard. Op hoge zandgronden, zoals de Veluwe, is alweer (of nog steeds) sprake van een te lage grondwaterstand en in lagergelegen gebieden was de grondwaterstand begin maart te hoog, maar inmiddels alweer normaal tot te laag. Wanneer de droogte lang aanhoudt zullen de grondwaterstanden snel verder dalen, waardoor ook grote bomen droogtestress kunnen krijgen.
Waar komt die droogte zo snel weer vandaan?
Droogte ontstaat door een gebrek aan neerslag en door verdamping van veel bodemvocht. De laatste neerslag van betekenis viel alweer bijna een maand geleden in de eerste helft van maart. Dit regenwater is weggezakt naar de diepere bodemlagen en afgevoerd via onze rivieren naar de Noordzee.
De hoeveelheid zonneschijn en de temperatuur bepalen hoeveel vocht uit de bodem verdampt. Bij warm en zonnig weer verdampen planten meer vocht en ook de bodem zelf droogt dan sneller uit. Deze week verdampte door de combinatie van zonnig en recordwarm weer zo’n 3-4 mm per dag. Ook eind maart droogde de bodem uit. Warm was het toen nog niet, maar het was zeer zonnig en er waaide een zeer droge noordoostenwind. Hierdoor droogde de bodem zelfs bij de relatief koude omstandigheden razendsnel uit.
Al sinds 21 maart is het zonovergoten weer. We beleefden zelfs een recordzonnige slotperiode van maart. De zon scheen maar liefst 116 uur tegen 48 normaal. Ook de eerste tien dagen van april verliepen bijzonder zonnig met 94 uur zonneschijn, waar 52 normaal is. Dit levert een derde plaats op in de lijst met zonnigste eerste decades van april. Alleen in 2002 en 1974 was het nog zonniger met ruim 100 en 96 uur.
