Column: De dame met de lamp
Vorige week zondag kreeg ik via WhatsApp een foto onder ogen. Op deze foto was te zien hoe Anneke, een kennis van ons, door haar man innig omhelsd werd nadat haar laatste minuten als actieve verpleegkundige waren ingegaan, ze ging met pensioen. Haar man, kinderen en kleinkinderen haalden haar op omdat dit natuurlijk een heel bijzondere dag was.
Ze was ontzettend geroerd…
En het roerde mij. Want ik zag in die ene ontroering haar hele werkbare leven voorbij komen. Zevenenveertig jaar geleden begon ze bij het RK Ziekenhuis in Groningen en de laatste jaren werkte ze op de afdeling Acute Opname in het OZG. Met plezier draaide ze al die jaren dag-avond en nachtdiensten. En natuurlijk waren er dagen dat het zwaar was.
Heel erg zwaar….
Dat waren de dagen dat jonge mensen en mensen van haar eigen leeftijd kwamen te overlijden. Dan troostte zij zich maar met het feit dat zij die laatste uren aan hun bed gestaan heeft, dat ze het vreselijke lijden enigszins heeft kunnen verlichten door medisch in te grijpen maar ook door kleine gebaartjes, zoals eventjes over de wang of door het haar strijken. Maar ook door de patiënt lieve, geruststellende woorden toe te fluisteren of gewoon door snel in te grijpen bij ongemakkelijke, mensonwaardige momenten..
Zwijgend, zonder bravoure maar enkel uit mededogen…
Jaren en jaren liep ze als een Florence Nightingale door de gangen van het St. Lucas ziekenhuis. Samen met haar collega’s draaide ze haar diensten zonder klagen. Collega’s waar ze mee kon lachen maar ook waar ze mee kon huilen, dan droegen zij het kruis gezamenlijk en ja, dan is de last minder. Deze collegialiteit is juist zo bijzonder en belangrijk. En die zie je vaker bij mensen die hulp verlenen. Want ze zijn zich allemaal bewust van het feit dat zij zich bevinden tussen de realiteit van pijn en verdriet en leven en dood.
Hun handelen is van levensbelang.
Alleen wordt dat nog wel eens vergeten. Dan uiten we onze pijntjes in ongenoegen. En omdat mensen zoals Anneke op dat moment het dichts in de buurt zijn, krijgen zij het vol over zich heen. En waar de meeste mensen dan wild om zich heen beginnen te slaan of verbaal vreselijk uit hun pan gaan, blijven de dames en heren in de zorg rustig en kalm.
Daar kan menig kort lontje een voorbeeld aan nemen.
Maar ik zag meer op die foto. Ik zag dat ze eigenlijk nog helemaal niet wilde stoppen. Want dat zit niet in haar systeem. Anneke staat in mijn ogen dan ook symbool voor al die medewerkers in de zorg. Die medewerkers die voor ons klaar staan wanneer we ons in een ongemakkelijke positie bevinden. Medewerkers die zorg geven omdat ze onder andere de volgende eigenschappen hebben: betrokkenheid, empathisch vermogen en passie.
Enorme passie.
En flexibiliteit. Want ook in de verhuizing naar het splinternieuw ziekenhuis zag zij iets positiefs, ondanks dat er daardoor op een andere manier gewerkt moest worden. Daarom snap ik de huidige realiteit niet. Een realiteit die deze mensen dwingt om acties te voeren voor wat meer salaris en wat minder werkdruk. Zo las ik van de week een krantkop: ‘Vierhonderd patiënten de dupe van acties ziekenhuispersoneel’. Hoezo de dupe? Want in mijn ogen ligt de oorzaak dat er gestaakt wordt niet bij de verzorgenden maar bij de werkgevers en de politiek. En ik denk dat die vierhonderd patiënten eerder begrip voelen voor de situatie dan dat zij zich de dupe zullen voelen. Want in elke branche worden de CAO’s aangepast aan de tijd, aan de welvaart en aan de vraag. In dit geval om meer handen aan het bed.
Want de vraag om zorg neemt eerder toe dan af!
Want links of rechtsom, de mens zal altijd zorg nodig hebben. Bij de een vanwege minder goede genen, bij de andere omdat deze de verleidingen van de welvaart niet kan weerstaan. Terwijl we er alles aan doen om deze verleidingen aan te pakken, zoals bijvoorbeeld bij het rook-alcohol- en drugsbeleid. Maar laten we de voedingsindustrie hierbij niet voorbij gaan, want ook die zijn er debet aan dat we steeds meer zorg nodig hebben. Iemand die nooit rookt of drinkt kan nog steeds ten onder gaan door producten te eten waar allerlei toevoegingen inzitten die niet natuurlijk zijn.
Puur en alleen maar om het langer houdbaar te maken en er lekkerder uit te laten zien!
Daarom blijft de grote vraag waarom men er maar niet uit wilt komen. Zijn hun handen echt gebonden of zijn ze bang voor hun eigen inkomen? Zorg is niet uit te bannen. Je kan niet zeggen: we stoppen met de zorg want het is te duur. Het gaat hier om mensen, niet om producten. En er zijn mensen zoals Anneke die de zorg zien als hun roeping. Net zoals ooit Florence Nightingale, ‘The Lady with the lamp’, haar leven inzette om te zorgen voor de medemens. En geloof mij, niet iedereen is in de wieg gelegd om zorg te verlenen! Dat zit in je of niet. Een poster van Loesje laat precies weten hoe dit soort mensen zijn en hoe ze hun werk uitvoeren:
‘Twee ogen, twee oren, twee handen, twee benen. Ik kan wel acht dingen tegelijk!’
Anneke gaat nu genieten van haar welverdiende, vrije tijd. Ze hoeft niet meer in weer en wind ’s avonds de deur uit als iedereen lekker thuis zit, met de feestdagen werken terwijl haar gezin gezellig thuis aan tafel zit of kant en klare maaltijden nuttigen omdat ze een avonddienst heeft. Nee, ze heeft haar plicht ruimschoots gedaan en ik herhaal het nog maar eens, zevenenveertig jaar heeft ze zorg gegeven. Voor mensen zoals jij en ik. Samen met haar man mag ze nu gaan reizen en de wereld verkennen. Zonder te zorgen. Zonder zorgen.
Maar ik hoop oprecht dat de zorg gaat krijgen wat ze verdienen zodat er nieuwe Anneke’s zullen opstaan en het edele vak van verpleegkundige of anders gaan oppakken.
Anders moeten wij met zijn allen ons serieus grote zorgen gaan maken….
