Oldambt – Bestuurders van gemeentes, provincie en waterschappen in de regio Groningen verwachten dat windmolens en zonnepanelen op Gronings grondgebied in 2030 5,7 Terawattuur (TWh) elektriciteit opwekken. Dat schrijven zij in hun langetermijnplan voor energietransitie; de Concept Regionale Energiestrategie (Concept
RES).
De Groningse stuurgroep vindt dat Groningen met een productie van 5,7 TWh een realistische bijdrage levert
aan de landelijke opgave van 35 TWh te land opgewekte duurzame energie in 2030. Die opgave is afkomstig
uit het Klimaatakkoord van 2019. Groningse bestuurders hebben van hun volksvertegenwoordigingen aan de
hand van een startdocument de opdracht gekregen hiervoor een ”realistisch bod” voor te bereiden. Het
‘Startdocument Regionale Energiestrategie Groningen’ is eind 2019 vastgesteld door de twaalf Groningse
gemeenteraden, door Provinciale Staten en door de besturen van de waterschappen. Die buigen zich de
komende maanden over de Concept RES en besluiten uiterlijk 1 oktober of zij instemmen.
Optelsom van eerdere besluiten en ambities
Die 5,7 TWh is de optelsom van energieprojecten in Groningen die al zijn gebouwd, in aanbouw zijn of
waarvan de bouw binnenkort start (4 TWh), én van ambities die Groninger gemeentes eerder hebben
vastgelegd voor de opwek van duurzame energie op hun eigen grondgebied (1,7 TWh). Ter
achtergrondinformatie: in 2018 produceerde Groningen 1 TWh op land opgewekte duurzame energie. Jaarlijks
gebruikt Groningen 5,5 TWh elektriciteit: 4 TWh voor bedrijven en 1,5 TWH voor huishoudens.
Meer tijd voor besluitvorming
In totaal maken dertig energieregio’s een RES: een langetermijnplan voor het overschakelen van aardgas op
duurzame bronnen van energie. In de Concept RES doen de regio’s elk een voorstel (bod) voor hun bijdrage
aan de landelijke productie van elektriciteit uit wind en zon op land. Die moet in 2030 op basis van het
Klimaatakkoord 35 TWh bedragen. Op zee moet in 2030 volgens het Klimaatakkoord 49 TWh elektriciteit
worden opgewekt. De totstandkoming van de Regionale Energiestrategieën verloopt in stappen. Na landelijke
beoordeling van alle concept-plannen maken de regio’s een definitief plan (RES 1.0), dat op 1 juli 2021 klaar
moet zijn. Daarna maken de regio’s elke twee jaar een nieuwe versie van hun RES.
De Concept RES voor Groningen is vandaag voorgelegd aan de gemeenteraden van de twaalf Groninger
gemeentes, aan Provinciale Staten en aan de besturen van de waterschappen. Die hebben tot 1 oktober 2020
de tijd te besluiten over het voorstel van de stuurgroep. Op die datum moet de Concept RES worden ingediend
bij het Nationaal Programmabureau voor de RES. De inleverdatum van de Concept RES was oorspronkelijk
gesteld op 1 juni. Vanwege de coronapandemie krijgen de regio’s vier maanden extra om over de Concept RES
te besluiten.
Na 2023 meer zonne-energie
Van de in 2030 verwachte productie van 5,7 TWh in Groningen zal in 2023 al 4 TWh worden opgewekt via
windmolens en zonnepanelen. Over de bouw ervan is eerder besloten. Ze zijn al in bedrijf of zijn uiterlijk in
2023 klaar. Deze productie vormt de ‘basis” van het voorstel dat de stuurgroep RES Groningen doet in zijn
Concept RES. In de Concept RES gaat het vooral over de vraag wat Groningen nog meer wil doen, bovenop de
4 TWh die in 2023 al wordt geproduceerd. Daarvoor is onderzocht en opgeteld welke ambities de twaalf
Groningse gemeentes anno 2020 al hebben vastgelegd in door gemeenteraden vastgestelde energievisies. Dat
worden in de Concept RES de verdere “bouwstenen” genoemd. De stuurgroep heeft vastgesteld dat
gemeentes de productie van duurzame energie na 2023 vooral willen realiseren door meer zonneparken aan
te leggen. Nieuwe plannen voor windenergie zijn er nauwelijks. In 2023 is driekwart van de duurzaam
opgewekte energie in Groningen nog afkomstig van windmolens. Die zijn geconcentreerd in drie gebieden: de
Eemshaven, Delfzijl en bij de N33.
Respect voor het Groninger landschap
In de Concept RES hebben de samenwerkende Groninger overheden voor de aanleg van nieuwe energieparken
een aantal overwegingen op een rij gezet. Ze willen bijvoorbeeld dat nieuwe zonneparken met respect worden
ingepast in het Groninger landschap, en zo mogelijk worden gecombineerd met andere functies die veel
ruimte innemen, zoals bedrijventerreinen, logistieke knooppunten en vuilstorten. Deze overwegingen worden
de komende tijd verder verkend en uitgewerkt.
Bevorderen lokaal eigendom
Een andere wens van de stuurgroep is om inwoners meer te laten meedelen in de opbrengsten van
energieparken. Dit is in lijn met het Klimaatakkoord, dat streeft naar 50% lokaal eigendom van de duurzame
energieproductie op land. Meer lokaal eigendom is mogelijk doordat inwoners mede-eigenaar worden, zoals
gebruikelijk is bij energiecorporaties. Het kan ook door inwoners meer zeggenschap te geven bij het
ontwikkelen van nieuwe energieparken door particuliere investeerders, of doordat gemeentes zich opstellen
als projectontwikkelaar. De regio Groningen wil met het Rijk bespreken of voor lokaal eigendom wetgeving kan
worden ontwikkeld.
Onderzoek naar alternatieve warmtebronnen
Behalve naar de opwek van duurzame elektriciteit is in de Concept RES ook onderzocht welke alternatieven
voor aardgas er zijn voor het verwarmen van woningen en gebouwen. Ook dat is een opgave die voortkomt uit
het Klimaatakkoord van 2019. Voor de regio Groningen is geen standaardoplossing beschikbaar voor
verwarming met duurzame energie, zo luidt de conclusie in de Concept RES. Voor dichtbebouwde gebieden
kunnen warmtenetten goede mogelijkheden bieden, voor de nieuwste woningen warmtepompen, en voor
weer andere woningen en gebouwen een combinatie van groen gas en elektriciteit. De regio vraagt
nadrukkelijk aandacht voor de betaalbaarheid van duurzame bronnen van verwarming, ook in dunbevolkte
gebieden, en wil daar met het Rijk over in gesprek.
