Het gevaar van pelletkachels
Landelijk – Het najaar is begonnen, de dagen worden korter en de feestdagen komen eraan. Nu je weer veel binnen zit, maakt een lekker warme haard het plaatje compleet. Naast de bekende open haard, de gaskachel en de elektrische kachel, is nu ook de pelletkachel niet meer weg te denken. Deze is populair vanwege de snelle en eenvoudige installatie en het gebruiksgemak. Maar is hij wel echt zo gemakkelijk? Of komt er toch meer bij kijken?
De laatste jaren zag de brandweer het aantal incidenten met pelletkachels flink stijgen. Collega Dirk Werkman, brandweerman en onderzoeker bij team Brandonderzoek Noord-Nederland, kan dit beamen: “In een pelletkachel verbrand je pellets (staafjes fijngemalen en samengeperst houtstof) in plaats van bijvoorbeeld houtblokken of gas. Via een afvoerbuis wordt de rook naar buiten geleid. De kachel werkt deels op stroom.”
Dat klinkt niet gevaarlijk, maar waarom gaat het dan steeds vaker mis? Het gevaar zit hem vooral in ondeskundige installatie: “Iedereen die een rekening kan schrijven mag pelletkachels installeren. Mensen installeren ze soms zelf terwijl ze daar geen enkele kennis van hebben.”Vooral in het begin was er weinig regelgeving; pelletkachels werden zonder aanvullende informatie als ‘onderhoudsvrij’ verkocht. “Dat is gewoon niet waar”, vertelt Dirk. “Een pelletkachel heeft, net als alle kachels, onderhoud nodig en moet regelmatig worden schoongemaakt.”
Brand bij de brandweerman
Wat kan er dan misgaan? Jan Zinger, werkzaam bij Brandweer Drenthe en ploegchef bij ploeg Westerbork, weet daar helaas alles van: “In 2015 zijn we verhuisd. We kozen als bijverwarming voor een pelletkachel omdat we hoorden dat het een handig ding was. Snel warm, weinig gedoe.”
Achteraf weet Jan wel waar het misging: “De informatie die we van de erkende installateur kregen, was erg summier.” Jan wist zelf wel het een en ander van kachels en stelde vragen. “Hij kon mij weinig antwoorden geven. Maar ja, je bent enthousiast, de kachel ziet er goed uit, je zit niet in je veiligheidsmodus: ik dacht dat het wel goed zou komen.” En het ging ook een tijd goed, tot 6 januari 2018. “We gingen naar bed. Ik drukte de kachel uit. Toen de kachel rookgassen ging afvoeren, zag ik vrijwel meteen vlammen verschijnen aan de buitenkant van de afvoerpijp.”
Jan bedenkt zich niet, waarschuwt zijn vrouw en kinderen en zorgt dat ze naar buiten gaan. “Daarna heb ik ramen en deuren dicht gedaan en 112 gebeld. Ik heb zelf geen bluspoging ondernomen. Ik had niets voor handen en ik weet dat je dit niet met water moet blussen. Wanneer je water over een hete ijzeren buis gooit, ontstaat er ontploffingsgevaar.” Gelukkig wist Jan dit dankzij zijn brandweerervaring en bleef hij rustig. Zijn collega’s van ploeg Westerbork blussen de brand.
Oorzaak brand
De te kleine diameter van de afvoerpijp bleek de voornaamste oorzaak van de brand. De pijp ging drie meter omhoog en daarna horizontaal door de muur. In die korte pijp hoopten rookgassen zich op en zijn deze spontaan gaan ontbranden. Volgens Jan is onvoldoende expertise en kennis de voornaamste reden: “Je moet als gebruiker goed worden voorgelicht en weten hoe de kachel werkt. Weten waar de aan-uitknop zit is echt niet voldoende!”
Veilig gebruik
Je zou het misschien niet verwachten, maar Jan gebruikt de kachel nog steeds: “Ik heb er vertrouwen in dat ik de kachel veilig kan gebruiken met een aantal voorzorgsmaatregelen. Ik doe de kachel ’s avonds eerder uit zodat hij kan afkoelen. Ik maak de kachel en pijp regelmatig schoon en zuig de kachel voor gebruik altijd helemaal uit. Eén zorg blijft wel bestaan bij Jan: “Als de stroom uitvalt, valt de kachel uit. Dan worden de gassen niet of nauwelijks afgevoerd en ontstaat er mogelijk een gevaarlijke situatie. Oplossing is een noodaggregaat in huis halen. Of als je die niet hebt bij de kachel blijven wanneer de stroom uitvalt. “Wat de kachel precies doet wanneer hij plotseling uitgaat is namelijk niet bekend.”
8 tips voor veilig gebruik
1. Koop de pelletkachel bij een gerenommeerd bedrijf. Laat hem installeren en controleren.
2. Berg de pellets droog op. Controleer of de zakken goed dicht zijn. Dit om broei te voorkomen in de pellets.
3. Zorg voor (gekoppelde) rookmelders en koolmonoxidemelders rondom de kachel maar ook waar je slaapt, zodat je op tijd kunt vluchten wanneer nodig.
4. Maak de afvoerpijpen regelmatig schoon. Vervuilde afvoerpijpen kunnen erg warm worden en brand veroorzaken.
5. Je kachel moet worden afgesteld op de pellets die je gebruikt. Verander dus niet zomaar van pellets.
6. Is er sprake van een storing? Zet de kachel uit, maar trek nooit de stekker eruit! Dan zet je de ventilatie uit terwijl de brandende pellets warmte blijven afgeven, wat kan zorgen voor rook of koolmonoxide. Laat de kachel afkoelen en controleren voor je hem opnieuw gebruikt.
7. Zorg voor regulier onderhoud, haal de aslade elke week leeg. Als er steeds veel roet voor het ruitje zit, is er sprake van onvolledige verbranding. Laat hem dan controleren!
8. Bevestig de afvoerpijp nooit horizontaal door de muur. Wanneer de wind erop staat wordt de rook weer terug de kachel ingeslagen en kan je huis vol rook komen te staan.
Bron: Veiligheidsregio Groningen
