Herstelplan moet Oldambt door financieel zwaar weer loodsen
Oldambt – Voor de zomer werd duidelijk dat Oldambt afstevent op forse tekorten. Dat wordt nu concreet in de begroting voor de komende jaren. Hieruit blijkt dat er jaarlijks een tekort is van 5 miljoen. Om dat te compenseren is er bij de begroting een herstelplan gemaakt, met maatregelen om Oldambt er zelfstandig financieel weer bovenop te helpen. De gemeenteraad buigt zich in november over de begroting en het herstelplan.
Wethouder Erich Wünker vertelt namens het college: “We hebben een evenwichtig pakket aan maatregelen bedacht, waarbij alle schouders in Oldambt de lasten samen dragen. In het herstelplan doen we een beroep op de reserves, voeren we een beperkte lastenverhoging door en bezuinigen we voor ongeveer 1,5 miljoen. Dat moet je zien op een totale begroting van 140 miljoen. Gelukkig zijn we erin geslaagd om de basis grotendeels overeind te houden. Dat betekent dat de meeste taken, soms in afgeslankte vorm, gewoon door kunnen gaan. Oldambt is de afgelopen jaren ten opzichte van andere gemeenten erg ruimhartig geweest. We doen meer dan wettelijk gezien noodzakelijk en daarvan moeten we nu gedeeltelijk terugkomen. Dat is spijtig, maar wel reëel om onder ogen te zien. En we hebben nu nog een keuze. Met dit herstelplan denken we Oldambt financieel door het zware weer te kunnen loodsen.”
Jeugdhulp als belangrijke aanleiding
Het jaarlijkse tekort van 5 miljoen wordt voor ruim 3 miljoen veroorzaakt door een tekort op jeugdhulp. Bij de overheveling van de jeugdhulp van het Rijk naar de gemeente, is het budget voor jeugdhulp flink verminderd. In praktijk blijken de vraag en de complexiteit juist toegenomen. Daardoor leggen gemeenten al sinds 2016 miljoenen bij uit eigen middelen om de oplopende tekorten te kunnen compenseren. Ook in Oldambt lukt dat nu niet langer. Daarom moeten er structurele maatregelen worden genomen.
Oldambt blijft ook landelijk aandacht vragen voor de tekorten in het sociaal domein, waar veel gemeenten mee kampen. Dat gebeurt in een gezamenlijke lobby met als inzet meer geld en een aanpassing van de verdeling van de middelen door het Rijk. Gemeenten leggen nu zelf geld bij uit eigen middelen; het Rijk zou meer moeten compenseren.
Het herstelplan op hoofdlijnen
Het herstelplan is erop gericht om de pijn zo goed mogelijk te verdelen en de sluiting van voorzieningen te voorkomen. Dat betekent dat er een pakket aan maatregelen wordt voorgesteld, bestaande uit:
- terugdringen van het tekort op de jeugdhulp;
- aanspreken van de reserves;
- beperkte lastenverhoging via de OZB en toeristenbelasting;
- bezuinigingen voor ongeveer 1,5 miljoen.
De meeste maatregelen in het herstelplan kosten tijd om in te voeren en kunnen daarom nog niet per 2020 ingaan. Daarom dekken we de tekorten op de korte termijn uit de algemene reserves. Het herstelplan is er op gericht om alle maatregelen uiterlijk per 2023 te realiseren. Dat is ook het moment waarop we weer een sluitende begroting moeten hebben, om te voorkomen dat we onder toezicht van de provincie en het Rijk komen.
Terugdringen tekort jeugdhulp
Onderdeel van het herstelplan is het terugdringen van het tekort op de jeugdhulp. Bezuinigen op de zorgvraag is daarbij niet aan de orde. Kinderen en jongeren die hulp nodig hebben, krijgen dat ook. Wel wordt er ingezet op preventie om zwaardere, en dus dure, hulpvragen te voorkomen.
Intussen is er de hoop dat de lobby naar het Rijk meer geld gaat opleveren.
Beperkte lastenverhoging
Voorgesteld wordt om de OZB met jaarlijks tot en met 2023 met 1% extra te verhogen, bovenop de indexering van 2% per jaar. Verder is het voorstel om de toeristenbelasting met ingang van 2021 te verhogen van € 0,95 naar € 1,10.
Bezuinigingen
De bezuinigingen van ongeveer 1,5 miljoen raken zowel het sociaal domein als het ruimtelijk domein. Over het geheel genomen blijft de basis zo veel mogelijk overeind, maar worden sommige taken minder ruim uitgevoerd. Onomkeerbare bezuinigingen, zoals het sluiten van voorzieningen, worden zoveel mogelijk voorkomen.
Besluitvorming door de raad
De begroting en het herstelplan worden besproken in de raadsvergadering van 11 november 2019. Op 9 juli en 23 juli sprak de gemeenteraad al richtinggevend over mogelijke oplossingen. Nu moet blijken of de raad zich kan vinden in de uitwerking van de voorstellen.
