Opinie: De Wiede Leegte
OPINIE: De Wiede Leegte – Sjoerd Visser (ingezonden)
De Wiede Leegte (wijde laagte) ervaar je als je over de A7 vanuit Groningen naar het oosten rijdt. Voorbij Zuidbroek opent zij zich en voorbij Winschoten wordt zij totaal en indrukwekkend. Alsof je over een zee rijdt en het vasteland steeds verder achter de horizon ziet verdwijnen.
En dat is precies wat je doet: je rijdt over de bodem van een oude binnenzee. De Dollard ken je nu als de ingedijkte slibvlakte waar je over uit kunt kijken vanaf Nieuwe Statenzijl. Stel je eens voor dat die slibvlakte bij Zuidbroek begint en bij elke vloed vol loopt met zeewater. Bij elke storm door een dijk breekt en zich verder uitbreidt naar het westen.
Zo ver was het in 1520 wel gekomen. Onvoorstelbaar maar waar. En daarna hebben generaties zwoegende Groningers de Dollard in een aantal eeuwen teruggepolderd tot waar hij nu ligt. Dank zij hen rijd je nu over de bodem van die oude binnenzee. En raak je onder de indruk van de open vergezichten. Kortom: van de Wiede Leegte.
De dijken
Het kaartje met al die terugpolderingen maakt nieuwsgierig. Inderdaad, van die dijken zie je niets meer. De Wiede Leegte is wijd en laag, de dijken zijn afgegraven zodra ze hun nut als waterkering hadden verloren. Meer naar het oosten was er dan immers alweer een volgende dijk gelegd die het Dollardwater tegenhield. Verdwenen dijken zijn alleen nog interessant voor historische onderzoekers die willen uitpluizen waar ze precies hebben gelegen.
Zoals de dijk uit 1769 van de Oostwolder Polder. Die heeft noordelijk langs Finsterwolde gelopen. Juist op of bij de locatie waar de gemeente Oldambt nu een zonnepark wil aanleggen. Wat zou het, zo’n oude verdwenen dijk. Moet je daar dan rekening mee houden ? Wie geeft daar nog om ?
De oevers
De Dollard, die oude binnenzee, had zijn oevers. Het vasteland dat je, rijdend over de A7, steeds verder achter de horizon ziet verdwijnen. Die oevers waren hoger gelegen grond waar de mensen droge voeten hielden. Waar ze naar toe vluchtten als hun dorp verdronk in de steeds verder binnendringende Dollard. Zo was het lang geleden, in de middeleeuwen. Hele dorpen zijn toen verhuisd naar de hoger gelegen grond: Blijham, Midwolda en ook Finsterwolde. Het oude verdronken dorp Finsterwolde heeft ergens noordelijk van het huidige dorp gelegen. Op of bij de locatie waar de gemeente Oldambt nu een zonnepark wil aanleggen. Moet je daar dan rekening mee houden ? Maar wat zou het, wie geeft er nog om de resten van een verdronken dorp ?
De gemeente Oldambt geeft om haar Wiede Leegte en om de oevers, de Dollardrand. Dat is op te maken uit de notitie Kwalitatief Ruimtelijk Ontwikkelingsperspectief 2012, geschreven in opdracht van deze gemeente: het beleid is gericht op behoud van de functioneel-ruimtelijke verschillen tussen de Wiede Leegte en de Dollardrand, en de zichtbaarheid daarvan. Daar gaat de gemeente bij alle komende plannen rekening mee houden, zegt ze.
Immers, in het steeds drukker wordende Nederland neemt het open en grootschalige polderlandschap van het Oldambt in waarde toe.
Het zonnepark
Burgemeester en Wethouders van de gemeente komen eind 2017 met een voorstel: een uitstulping vanuit de Dollardrand naar het noorden, een eind de Wiede Leegte in. Het is een zonnepark op een stuk landbouwgrond grenzend aan het dorp Finsterwolde, zie het kaartje. Zonnepanelen van iets minder dan 2 meter hoog, recentelijk bijgesteld tot maximaal 2,45 meter hoog. In elk geval geen hoogte waar je makkelijk overheen kijkt. Daar omheen een metalen hek van ruim 2 meter hoog. Daar omheen een groenstrook met wandelpaden, en aan de noordkant een aarden wal. Voor het zicht op de Wiede Leegte enkele doorkijkjes tussen de kavels zonnepanelen in.
In januari 2018 weigert de gemeenteraad in te stemmen met het voorstel. Het open karakter van de Wiede Leegte wordt aangetast. De zichtbaarheid van de Dollardrand wordt aangetast. De doorkijkjes tussen de kavels zonnepanelen nemen die aantastingen niet weg, ook al vanwege het metalen hek en de aarden wal aan de noordkant. Als het zonnepark er komt is het wijdse uitzicht verdwenen.
Kribbige reacties van de grondeigenaar, en de betrokken projectontwikkelaar dreigt met een planschadeprocedure. De inwoners van Finsterwolde laten zich horen. En een aantal bewoners van de aan het zonneperk grenzende Siemonsstraat richten de Vereniging ZUN Finnewold op. ZUN is de afkorting van: Zonneweids Uitzicht Nee. Een wethouder erkent dat ze het draagvlak bij de inwoners van Finsterwolde onvoldoende heeft onderzocht. Nu, begin 2019, komt dat draagvlakonderzoek er alsnog. De voorgestelde locatie lijkt ondertussen iets groter te zijn geworden door een uitstulping rechts onder, zie het kaartje. En de zonnepanelen zijn hoger geworden, maximaal 2,45 meter. Verder is er niets veranderd. Het woord is aan de inwoners van Finsterwolde.
De alternatieven
Respect voor de Wiede Leegte en het zichtbaar houden van de oude Dollardrand: ze nemen niet weg dat we in een energietransitie zitten en dat we dus zonneparken moeten aanleggen. Het is vreemd dat in alle stukken zo weinig aandacht is voor de alternatieven. In de gemeente Oldambt zijn dat de mogelijkheid zonnepanelen te plaatsen tegen de geluidswal langs de A7; een zonnepark op het nagenoeg lege bedrijventerrein Het Bolwerk aan de Bunderpoort in Bad Nieuweschans; het bedrijventerrein Rensel en uitbreiding van het al bestaande zonnepark op de bedrijventerrein Hoogebrug te Winschoten; zonnepanelen op daken van diverse grote gebouwen. Stuk voor stuk locaties die veel beter zijn voor een zonnepark dan het stuk landbouwgrond bij Finsterwolde.
Maar volg het geld: dan is de keuze voor het zonnepark bij Finsterwolde enigszins te begrijpen. Landbouwgrond is goedkoper dan grond op een bedrijventerrein. De grondeigenaar en de projectontwikkelaar hebben voor het zonnepark alleen belang bij landbouwgrond, niet bij een bedrijventerrein. Wat gaat de doorslag geven: financiële privé belangen of het algemene belang van een goede ruimtelijke ordening ? Zal de gemeente Oldambt pal staan voor het behoud van de Wiede Leegte en de Dollardrand of zal zij meegaan in de financiële belangen van de initiatiefnemers tot dit zonnepark ?
